Παπανδρέου Γεωργία

Γενικές γραμματικές γνώσεις, επίπεδο εκπαίδευσης, τυπικές & άτυπες μορφές εκπαίδευσης:

Η Γεωργία Παπανδρέου παρακολούθησε τα μαθήματα του Δημοτικού μέχρι την τετάρτη τάξη, οπότε και σταμάτησε για να βοηθήσει στο μαγαζί του πατέρα της.

Σταθερές μουσικές δραστηριότητες στις οποίες συμμετείχε/συμμετέχει:

Η Γεωργία Παπανδρέου αναφέρεται στα πανηγύρια του τόπου της:

Εμείς οι γιορτές αρχίζαν από τ’ Αγιού Δημητριού, να πούμε. Αυτές οι γιορτές αρχινούσανε – τον πατέρα μου τον λέγανε και Δημήτρη – εμείς το καλοκαίρι μέναμε, όπως και πολλοί άλλοι, έξω στην εξοχή, κι ακόμα τώρα, όσοι μπορούνε πηγαίνουνε. Είχαμε περιβόλι, μεγάλο περιβόλι, με φρούτα, με αυτά, και τον Οκτώβριο μήνα ερχόμαστε πάνω στο χωριό, όλοι. Αρχινούσανε απ’ τα, αυτά ήτανε οι Δημήτρηδες που γιορτάζανε, έπρεπε όλ’ η παρέα με όργανα, νεολαία ας πούμε, αλλά και παντρεμένοι, μεγάλοι, και γυρίζανε τα σπίτια, όπου ήτανε Δημήτρηδες, τ’ Αγιού Δημητριού… Όργανο ένα, βιολί, ούτι, εμείς τότες ήτανε τα ούτια αυτά, δεν είχανε μπουζούκια τότες. Και γυρίζαν τα σπίτια να κεραστούνε, όση ώρα καθίσουν, να χορέψουνε ας πούμε την κοπέλα που είχε το κάθε σπίτι, έστω τη γυναίκα του [νοικοκύρη]. Φεύγανε μετά, πήγαιναν σε άλλο. Γυρίζανε μόνο τα σπίτια του Αγίου Δημητρίου που εορτάζανε, τ’ Αγιού Δημητριού. Ε, μετά ερχόντανε πάλι τ’ Αγιού Νικολάου, τ’ Αγιού Γιαννιού να μην τα [ξαναλέγω], και συνέχεια ερχόντανε. Τις γιορτές τα Χριστούγεννα είχε γλέντι, την Πρωτοχρονιά. Την Πρωτοχρονιά πια έπρεπε να στρώσουμε τα τραπέζια όλα, όλα τα σπίτια, κάθε τραπέζι, να βάλουμε απάνω, τα οποία τα ’χαμε, αμύγδαλα πολλά στη Βολισσό, καμιά φορά και λάδι Βολισσού. Γιατί είχε κι ένα τραγούδι και λέει:

Χαρούπια βγάζει το Λιθί
και τα Μεστά κοκάλι
αν πεις και για τη Βολισσό
πνίγεται μέσ’ το λάδι

[…] Εμείς εδώ συνήθως τα βαφτίσια κι οι γάμοι γινότανε την Κυριακή, κάθε Κυριακή, ε, και κρατούσανε μια βδομάδα, αναλόγως, τρεις ημέρες, αναλόγως και τα οικονομικά των συμπεθέρων. Εβάζανε κι ο ένας συμπέθερος κι ο άλλος και κάμνανε τους μεζέδες.

Αντιπροσωπευτικό δείγμα σκοπών, μουσικών, τραγουδιών, χορών του τόπου:

Η Γεωργία Παπανδρέου επισημαίνει ότι πολλά τραγούδια που γνωρίζει, τα έμαθε από το οικογενειακό της περιβάλλον:

η γιαγιά μου μας τα ’λεγε κι η μητέρα μου

. Μερικά απ’ αυτά, είναι η «Αγιο – Θοδωρίτισσα», «Όσο βαρούν τα σίδερα», «Φόρα τα μαύρα, φόρα τα», «Άγουρος πέτρα πελεκά», «Στο γιαλό μην κατεβείς», «Σαν ’ποθάνω στο καράβι», «Αμάν γιατρέ μου [Ντόκτορ]».

Για το «Νυφικάτο», ανέφερε αρκετούς χαρακτηριστικούς στίχους:

Χίλια κα, χίλια καλώς τη βρήκαμε
την τράπεζα, την τράπε, την τράπεζα στρωμένη
κι αυτοί που, κι αυτοί που την εστρώσανε
άξιοι και τι, άξιοι και, άξιοι και τιμημένοι
…
Γαμπρέ στο, γαμπρέ στο παραθύρι σου
βγήκε μια μα, βγήκε μια, βγήκε μια ματζουράνα
και την ε, και την εσυχνοπότιζες
να γίνετε, να γίνε, να γίνεται αντάμα
…

Η ίδια τραγούδησε [μαζί με την Καλλιόπη Μαχαίρα] μια τοπική παραλλαγή του αφηγηματικού τραγουδιού που είναι ευρύτερα γνωστό ως «του Γιαννάκη» ή του «Γιαννάτση», το οποίο αναφέρεται στο θάνατο του ναυτικού στην ξενιτιά:

…
Μαύρα πουλιά τον τρώγανε κι άσπρα τον τριγυρνούσαν
κι ένα πουλί, καλό πουλί τονε μοιριολογούσε
φάε πουλί, καλό πουλί, του αντρειωμένου πλάτη
να κάνεις πήχη το φτερό κι απιθαμή φτερούγα
κι απάνω στη φτερούγα σου να γράψω τρία λόγια:
το ’να να πάει στη μάνα μου, τ’ άλλο στην αδερφή μου
το τρίτο το φαρμακερό να πάει στην ποθητή μου
να το διαβάζ’ η μάνα μου, να κλαίει η αδερφή μου
να το διαβάζ’ η αδερφή να κλαίει η ποθητή μου
να το διαβάζ’ η ποθητή, να κλαί’ η γης κι ο κόσμος
να κλαιν’ οι μάνες για παιδιά και τα παιδιά για μάνες

Ορισμένα άλλα τραγούδια που τραγουδούσαν στην περιοχή, σύμφωνα με την ίδια, είναι τα ακόλουθα:

Το κάστρο της Βολισσού

Αυτό το αχ δεν είν’ φωτιά να πιω νερό να σβήσει, άμαν-άμαν
αχ μόν’ είναι ντέρτι στην καρδιά που θα με κατελύσει
…

Για την περίοδο του Αλβανικού πολέμου το 1940, η Γεωργία Παπανδρέου ανέφερε ένα σχετικό τραγούδι με το οποίο αποχαιρετούσαν τους φαντάρους:

Εδώ φεύγανε φαντάροι τότες του πολέμου, στον πόλεμο της Αλβανίας, ήμουνα τότες εννιά χρονώ, μέχρι εδώ είχανε βγάλει τραγούδια που φύγανε φαντάροι από δω δικά μας παιδιά και πήγανε στην Αλβανία. Κι είχαν ένα τραγούδι την τελευταία φορά που ’ταν να φύγουν, την τελευταία βραδιά που ’ταν να φύγουν, και το τραγουδούσανε μέχρι το πρωί!

Μα είναι κακός μπελάς αρβύλα να φοράς
μα έλα που το θέλει η μαμά Ελλάς
…

Επιρροές προσφύγων ή μεταναστών από άλλες περιοχές στα μουσικά δρώμενα:

Η Γεωργία Παπανδρέου αναφερόμενη στο τραγούδι «Της Ωριάς το Κάστρο», αφηγείται τον τρόπο με τον οποίο το έμαθε από έναν «γύφτο» [τσιγγάνο], το 1944 περίπου, όταν ο δεύτερος επισκέφθηκε την περιοχή της Βολισσού:

Αυτό είναι παλαιό, πολύ παλαιό. Αυτό που λέει: “Σαν της Ωριάς το κάστρο… κάστρο δεν είδα, τέτοιο κάστρο δεν είδα”. Ε, το λέ[γα]με τότες. Ήμουνα μέχρι δεκαοχτώ χρονώ, δεκαπέντε, και να σας πω και πώς το λέγαμε εδώ. Είχε έρθει, είχαν έρθει κάτι γύφτοι, ξέρετε, και αυτοί, ένας τους τραγουδούσε όμως πολύ ωραία και έπαιζε μπουζούκι, τότε μόλις είχαν νομίζω βγει πια, σπάνια τα μπουζούκια, πάρα πολύ ωραία [έπαιζε]. Ετραγούδησα και μ’ αυτόν, που μ’ άκουσε έτσι τις απόκριες και με πήρε σε κάτι τραγούδια, ας πούμε κάτι, ένα άλλο είχε πει αυτός, “Της Ωριάς το κάστρο” κι ένα άλλο, λέει, “Τώρα και ’γω τον έριξα τον νου μου στην αγάπη…μ’ ένα παιδί… – εμείς εδώ δεν το ξέραμε – … μελαχρινό, μ’ έναν αριστοκράτη”. Η αρχή, η εισαγωγή… Ναι. Αυτός το ’χε πει αυτό. Τον παίρνουνε κι αυτόν και κάθεται εδώ κάθε δυο χρόνια, στη Βολισσό κι έπαιζε αυτός κάθε βράδυ στα καφενεία… Έπαιζε αυτά, έπαιζε μπουζούκι σκέτο… Αυτό, “Σαν της Ωριάς το κάστρο”; Ε!… Γιώργο τον λέγανε τ’ όνομά του, το επίθετο του να σας πω [δεν το θυμάμαι], τότες ήμουνα μικρή, δεκαοχτώ χρονών [πιθανόν αναφέρεται στον Γιώργο, γνωστό με το επίθετο ή προσωνύμιο “Ατσίγγανος”, ο οποίος ήταν πολύ γνωστός και μεταξύ των επαγγελματιών μουσικών της Χίου για πολλές δεκαετίες]. Αυτός είναι, και, μάλλον είχε παντρευτεί στα Κατώχωρα μια κοπέλα, πήγε κι εκεί και τραγουδούσε και πως, ήτανε και πλούσια, είχαν πλούτη και την παντρεύτηκε, κάναν και παιδιά. Τώρα από κει και πέρα πια […]. Όχι, όχι στη Βολισσό δεν ξανάρθε….